Words mi(e)zyniec, mizynek ‘little finger’, ‘youngest child, calf, piglet, chicken’ reread
Keywords
linguistic geography
language contact
Polish-Eastern Slavic Borderland
How to Cite
Abstract
The text discusses the words mi(e)zyniec, mizynek ‘little finger’, ‘youngest child, calf, piglet, chicken’. A few decades ago, K. Nitsch dedicated a separate study to this subject, published in the Język Polski journal. Our text, contingent on the methodologies of linguistic geography, presents the history and geography of these words in Polish within the broader Slavic context. It follows from the findings that the individual forms from the *měz- stem are to be differently viewed. Some forms may certainly be seen as relics of the early Slavic unity and cannot be treated as lexical borrowings. Besides, some forms, especially the *mězinъkъ derivative which has no equivalent of the mie- form in the Polish language, can be seen as a Ukrainian loan word.
References
Altbauer M. 1928: Jeszcze o mizińcu || mizynku, „Język Polski” XIII, z. 2, s. 49–50.
View on Google Scholar
AGWB: Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny, t. 1, red. S. Glinka, A. Obrębska-Jabłońska, J. Siatkowski, t. 2–3, red. S. Glinka, t. 4–10, red. I. Maryniakowa, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980, t. 2–3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989–1993, t. 4–10, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 1995–2012.
View on Google Scholar
Bezlaj F. 1977–2005: Etimološki slovar slovenskega jezika, t. 1–4, Mladinska Knjiga, Ljubljana.
View on Google Scholar
Brückner A. 1957: Słownik etymologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa.
View on Google Scholar
Cechosz-Felczyk I. 2004: Słownictwo gwary Oleszkowiec i Hreczan (Greczan) na Podolu, Lexis, Kraków.
View on Google Scholar
Dal V.I. 1955–1956: Tolkovyj slovar′ živogo velikorusskogo âzyka, t. 1–4, Moskva.
View on Google Scholar
ESBM: Ètymalagìčny sloŭnìk belaruskaj movy, red. V.U. Martynaŭ, G.A. Cyhun, Mìnsk 1978–.
View on Google Scholar
ESJS: Etymologický slovník jazyka staroslověnského, red. E. Havlová, A. Erhart, I. Janyšková, Academia, Praha 1989–2018.
View on Google Scholar
ESSJ: Ètimologičeskij slovar’ slavianskikh âzykov. Praslavianskij leksičeskij fond, red. O.N. Trubačov (A.F. Žuravlev, Ž.Ž. Varbot), Moskva 1974–.
View on Google Scholar
ESUM: Êtimologičnij slovnik ukraїns′koї movi, red. O.S. Mel′ničuk, t. 1–6, Kiїv 1982–2012.
View on Google Scholar
Gebauer J. 1903–1916: Slovník staročeský, t. 1–2, Academia, Praha.
View on Google Scholar
Giedroyć F. 1931–1933: Polski słownik lekarski, t. 1: A–Ó, t. 2: P–Z, Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego, Warszawa.
View on Google Scholar
Gloger Z. 1893: Słownіk gwary ludowej w Tykocіńskіm, „Prace Fіlologіczne”, t. 4, s. 795–904.
View on Google Scholar
Greń Z., Krasowska H. 2008: Słownik górali polskich na Bukowinie, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
View on Google Scholar
Hrinčenko B. 1907–1909: Slovar′ ukraїns′koї movi, t. 1–4, Kiїv.
View on Google Scholar
Jungmann J. 1835–1839: Slovník česko-německý, t. 1–5, Praha.
View on Google Scholar
Kąś J. 2011: Słownik gwary orawskiej, t. 1–2, Księgarnia Akademicka, Kraków.
View on Google Scholar
Kostecka-Sadowa A. 2008: Słownictwo gwar polskich w Mościskach i wsiach okolicznych, [w:] J. Rieger (red.), Słownictwo kresowe. Studia i materiały, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 113–260.
View on Google Scholar
Kostecka-Sadowa A. 2015: Rzeczownikowe zapożyczenia wschodniosłowiańskie w gwarach polskich, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.
View on Google Scholar
Kość J. 2000: Archaizmy a interferencje w strefie polsko-ukraińskich kontaktów językowych, „Slavia Orientalis” XLIX, s. 451–462.
View on Google Scholar
Kott F.Š. 1878–1893: Česko-německý slovník, zvláště gramaticko-frazeologický, t. 1–7, Tiskem a nákladem knihtiskárny Josefa Koláře, Praha.
View on Google Scholar
Kremer A. 1870/1999: Słowniczek prowincjonalizmów podolskich, [w:] J. Rieger (red.), Język polski dawnych Kresów wschodnich, t. 2: Studia i materiały, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 259–340.
View on Google Scholar
L: S.B. Linde, Słownik języka polskiego, wyd. 2, popr. i pomn., t. I–VI, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1854–1860.
View on Google Scholar
Lehr T. 1914: O mowie Polaków w Galicji wschodniej, „Język Polski” II, s. 40–51.
View on Google Scholar
Lwów 2015: Słownictwo gwarowe przesiedleńców z Ukrainy. Słownik porównawczy kilku wsi we Lwowskiem, z materiałów zebranych pod kierunkiem W. Paryla, oprac. przez K. Czarnecką, D.A. Kowalską, E. Rudolf-Ziółkowską, red. K. Czarnecka, D.A. Kowalska, Lexis, Kraków.
View on Google Scholar
Nitsch K. [1927/1945] 1955: Zbieranie słownictwa ludowego 1. Mizynek, „Język Polski” XII, z. 4, s. 119–121; [dodatek] „Język Polski” XXV, z. 1, s. 31; przedruk: Wybór pism polonistycznych, t. 2, Studia wyrazowe, Wrocław 1955, s. 230–232.
View on Google Scholar
OLA IX: Obŝeslavânskij lingvističeskij atlas. Seriâ leksiko-slovoobrazovatel′naâ, vyp. 9, 2009: Čelovek. Ogólnosłowiański atlas językowy, Seria leksykalno-słowotwórcza, t. 9. Człowiek, red. J. Siatkowski, J. Waniakowa, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.
View on Google Scholar
Osipowicz A. 2009: Słowniczek gwary augustowskiej, [w:] Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe z Polski północno-wschodniej, red. B. Nowowiejski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 7–130.
View on Google Scholar
Parylak P. 1877/1999: Prowincjonalizmy mowy polskiej w Drohobyczu i jego okolicach, [w:] Rieger J. (red.), Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. 2: Studia i materiały, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 341–363.
View on Google Scholar
Pleszczyński A. 1892: Bojarzy międzyrzeccy. Studium etnograficzne, Skład główny w księgarni M. Arcta, Warszawa.
View on Google Scholar
Plet-Pleteršnik M. 1894–1895: Slovensko-nemški slovar, t. 1–2, Državna založba Slovenije, Ljubljana.
View on Google Scholar
PS: Příruční slovník jazyka českého, 1933–1957, t. 1–8, Státní nakladatelství, Praha.
View on Google Scholar
RóżnSłow: I. Maryniakowa, D.K. Rembiszewska, J. Siatkowski, Różnojęzyczne słownictwo gwarowe Podlasia, Suwalszczyzny i północno-wschodniego Mazowsza, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa 2015.
View on Google Scholar
SXVII–XVIII: Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, oprac. zespół Pracowni Historii Języka Polskiego XVII i XVIII w. Zakładu Językoznawstwa Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie pod kier. K. Siekierskiej, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999–.
View on Google Scholar
SGPKarł: J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, t. 1–6, Akademia Umiejętności, Kraków 1900–1911.
View on Google Scholar
SGP PAN: Słownik gwar polskich, oprac. przez Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, red. M. Karaś, J. Reichan, S. Urbańczyk, J. Okoniowa, B. Grabka, R. Kucharzyk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków 1979–1991 (t. 1–3), Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1992–2020 (t. 4–10, z. 2).
View on Google Scholar
SGStar: I. Grek-Pabisowa, I. Maryniakowa, Słownik gwary starowierców mieszkających w Polsce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980.
View on Google Scholar
SJS: Slovník jazyka staroslověnského, 1966–1997, red. Josef Kurz, Zoe Hauptová, sv. I–IV, Československá Akademie Věd, Praha.
View on Google Scholar
Snoj M. 2016: Slovenski etimološki slovar, Tretja izdaja, Mladinska knjiga, Ljubljana.
View on Google Scholar
SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa (t. 1–34), K. Mrowcewicz (t. 35–38), t. 1–22, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1994, t. 23–38, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1995–2020.
View on Google Scholar
SPZB: Sloŭnìk belaruskìh gavorak paŭnočna-zahodnâj Belarusì i âe pagranìčča u pâcì tamah, 1979–1986, Û. F. Mackievìč, Mìnsk.
View on Google Scholar
SRJXI–XVII: Slovar′ russkogo âzyka XI–XVII vv., red. S.G. Barhudarov (F.P. Filin, D.N. Šmelev, G.A. Bogatova, V.B. Krys′ko, R.N. Krivko), Moskva 1975–.
View on Google Scholar
SRNG: Slovar′ russkih narodnyh govorov, sostavil (s II t. gl. red.) F.P. Filin (F.P. Sorokoletov), Moskva–Leningrad–Sankt-Petersburg 1965–.
View on Google Scholar
SSJČ: Slovník spisovného jazyka českého, red. B. Havránek, t. 1–4, Česká akademie věd, Praha 1960–1971.
View on Google Scholar
SSKJ: Slovar slovenskega knjižnega jezika, t. 1–5, DZS, Ljubljana 1970–1991.
View on Google Scholar
SSRLJ: Slovar′ sovremennogo russkogo literaturnogo âzyka, red. F.P. Filin, t. 1–18, Moskva–Leningrad 1950–1965.
View on Google Scholar
SUM: Slovnik ukraїns′koї movi, red. Ì.K. Bìlodìd, t. 1–11, Kiїv 1970–1980.
View on Google Scholar
SUMXVI–XVII: Slovnik ukraїns′koї movi XVI – peršoї polovini XVII st., red. D.G. Grinčišin, Nacìonal′na Akademìâ Nauk Ukraïni, L′vìv 1994–.
View on Google Scholar
SW: Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1–8, nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, Warszawa 1900–1927.
View on Google Scholar
SWil: Słownik języka polskiego, t. 1–2, wyd. staraniem i kosztem M. Orgelbranda, Wilno 1861 (online: http://eswil.ijp-pan.krakow.pl/) (Słownik wileński).
View on Google Scholar
Szymczak M. 1970: Nazwy najmłodszego dziecka w rodzinie, „Prace Filologiczne” XX, s. 325–329.
View on Google Scholar
Tarnopol 2007: Słownictwo gwarowe przesiedleńców z Ukrainy. Słownik porównawczy kilku wsi w Tarnopolskiem, z materiałów zebranych pod kierunkiem W. Paryla, oprac. przez K. Czarnecką, D. Kowalską, E. Rudolf-Ziółkowską, red. J. Rieger, Lexis, Kraków.
View on Google Scholar
Tiktin H. 1903–1925: Rumänisch-deutsches Wörterbuch, t. 1–3, Staatsdruckeri, Bukarest.
View on Google Scholar
TSBM: Tlumačalny sloŭnìk belaruskaj movy, red. K.K. Atrahovìč, t. 1–5, Mìnsk 1977–1984.
View on Google Scholar