Abstract
The aim of this article is to demonstrate that in contemporary Polish – contrary to the view expressed in dictionaries, grammars, Polish textbooks for foreigners and theoretical linguistic publications – instrumental forms of cardinal numerals ending in -u (e.g. pięciu ‘five’) are not in free variation with forms ending in -oma (e.g. pięcioma). On the basis of attested data drawn mainly from the National Corpus of Polish, it is shown that forms ending in -u, when used as simple numerals in instrumental positions, are limited to the construction przed X-u laty ‘X years ago’, while forms ending in -oma are fully productive. In order to distinguish, within a given lexeme, forms which may only occur in phrasemes (i.e. broadly understood phraseological expressions) from forms which occur productively, a new grammatical category is proposed: “phrasemity”.
References
Bartnicka B., Satkiewicz H. 1990: Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców, Wiedza Powszechna, Warszawa.
View on Google Scholar
Bień J.S., Saloni Z., 1982: Pojęcie wyrazu morfologicznego i jego zastosowanie do opisu fleksji polskiej (wersja wstępna), „Prace Filologiczne” XXXI, s. 31–45.
View on Google Scholar
Derwojedowa M., Karaś H., Kopcińska D. (red.) 2005: Język polski: Kompendium, Świat Książki, Warszawa.
View on Google Scholar
Dąbrowska A., Łobodzińska R. 1995: Polski dla cudzoziemców, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław.
View on Google Scholar
Górski R.L., Łaziński M. 2012: Reprezentatywność i zrównoważenie korpusu, [w:] A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 25–36.
View on Google Scholar
Gruszczyński W., Saloni Z. 1978: Składnia grup liczebnikowych we współczesnym języku polskim, „Studia Gramatyczne” II, s. 17–42.
View on Google Scholar
Hajnicz E., Nitoń B., Patejuk A., Przepiórkowski A., Woliński M. 2015: Internetowy słownik walencyjny języka polskiego oparty na danych korpusowych, „Prace Filologiczne” LXV, s. 95–110.
View on Google Scholar
ISJP: Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, red. M. Bańko, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
View on Google Scholar
Jadacka H. 2005: Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
View on Google Scholar
Janus D., Przepiórkowski A. 2007: Poliqarp. An open source corpus indexer and search engine with syntactic extensions, [w:] Proceedings of the ACL 2007 Demo and Poster Sessions, Prague, s. 85–88.
View on Google Scholar
Laskowski R. 1999: Liczebnik, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, wyd. 3, s. 341–351.
View on Google Scholar
Markowski A. 2003: Język polski. Poradnik profesora Andrzeja Markowskiego, Wilga, Warszawa.
View on Google Scholar
Mędak S. 2010: Liczebnik też się liczy!, Universitas, Kraków.
View on Google Scholar
NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego (online: http://nkjp.pl).
View on Google Scholar
Przepiórkowski A. 2004: O wartości przypadka podmiotów liczebnikowych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LX, s. 133–143.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A. 2009: A comparison of two morphosyntactic tagsets of Polish, [w:] V. Koseska-Toszewa, L. Dimitrova, R. Roszko (red.), Representing Semantics in Digital Lexicography. Proceedings of MONDILEX Fourth Open Workshop, Warszawa, s. 138–144.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R.L., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) 2012: Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A., Hajnicz E., Andrzejczuk A., Patejuk A., Woliński M. 2017: Walenty: gruntowny składniowo-semantyczny słownik walencyjny języka polskiego, „Język Polski” XVII, z. 1, s. 30–47.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A., Hajnicz E., Patejuk A., Woliński M. 2014a: Extended phraseological information in a valence dictionary for NLP applications, [w:] Proceedings of the Workshop on Lexical and Grammatical Resources for Language Processing (LG-LP 2014), Association for Computational Linguistics and Dublin City University, Dublin, s. 83–91.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A., Hajnicz E., Patejuk A., Woliński M., Skwarski F., Świdziński M. 2014b: Walenty: Towards a comprehensive valence dictionary of Polish, [w:] N. Calzolari, K. Choukri, T. Declerck, H. Loftsson, B. Maegaard, J. Mariani, A. Moreno, J. Odijk, S. Piperidis (red.), Proceedings of the Ninth International Conference on Language Resources and Evaluation, LREC 2014, European Language Resources Association (ELRA), Reykjavík, s. 2785–2792.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A., Krynicki Z., Dębowski Ł., Woliński M., Janus D., Bański P. 2004: A search tool for corpora with positional tagsets and ambiguities, [w:] Proceedings of the Fourth International Conference on Language Resources and Evaluation, LREC 2004, European Language Resources Association (ELRA), Lisbon, s. 1235–1238.
View on Google Scholar
Przepiórkowski A., Woliński M. 2003: A flexemic tagset for Polish, [w:] Proceedings of Morphological Processing of Slavic Languages, EACL 2003, Budapest, s. 33–40.
View on Google Scholar
Saloni Z. 1976: Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim, [w:] R. Laskowski (red.), Kategorie gramatyczne grup imiennych we współczesnym języku polskim, „Prace Instytutu Języka Polskiego” XIV, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 43–78.
View on Google Scholar
Saloni Z. 1977: Kategorie gramatyczne liczebników we współczesnym języku polskim, „Studia Gramatyczne” I, s. 145–173.
View on Google Scholar
Saloni Z. 1992: New remarks on Polish numerals, [w:] A. Clas (red.), Le mot, les mots, les bons mots / Word, words, witty words. A Festschrift for Igor A. Mel’čuk, Les Presses de l’Université de Montréal, Montreal, s. 171–182.
View on Google Scholar
Saloni Z., Gruszczyński W., Woliński M., Wołosz R. 2007: Słownik gramatyczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa.
View on Google Scholar
Saloni Z., Świdziński M. 2007: Składnia współczesnego języka polskiego, wyd. 5, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
View on Google Scholar
Schenker A.M. 1971: Some remarks on Polish quantifiers, „Slavic and East European Journal” XV(1), s. 54–59.
View on Google Scholar
SGJP: Woliński M., Saloni Z., Wołosz R., Gruszczyński W., Skowrońska D., Bronk Z.: Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. 4, Warszawa 2000 (online: http://sgjp.pl/, dostęp: 1 sierpnia 2020) .
View on Google Scholar
SJPDun: Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Wilga, Warszawa 1996.
View on Google Scholar
Szałkiewicz Ł., Przepiórkowski A. 2012: Anotacja morfoskładniowa, [w:] A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 59–96.
View on Google Scholar
Wróbel H. 2001: Gramatyka języka polskiego, OD NOWA, Kraków.
View on Google Scholar
WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki (online: http://www.wsjp.pl/, dostęp: 6 sierpnia 2020).
View on Google Scholar
WSPP: Wielki słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
View on Google Scholar
Żmigrodzki P., Bańko M., Batko-Tokarz B., Bobrowski J., Czelakowska A., Grochowski M., Przybylska R., Waniakowa J., Węgrzynek K. (red.) 2018: Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.
View on Google Scholar