On a particular derivational archaism: the distribution of the suffixes *-ьje and *-ov-ьje in collective nouns (evidence from Polish toponomastic data)
Keywords
Proto-Slavic *ū-stems
suffix substitution
How to Cite
Abstract
The paper deals with the issue of the distribution of the suffixes *-ьje and *-ov-ьje in collective nouns preserved in Polish toponyms, e.g. Dąbie vs. Bukowie. Comparative Slavic data indicate that the extended variant of the suffix *-ov-ьje originated, among other things, in derivatives of *ū-stems due to the substitution of the thematic suffix *-ъv- by *-ov-. It is suggested that the suffix *-ьje primarily derived abstract nouns from adjectives, which eventually gave rise to its collective function.
References
Aizetmüller R. 1978: Altbulgarische Grammatik als Einführung in die slavische Sprachwissenschaft, U.W. Weiher, Freiburg i. Br.
View on Google Scholar
Babik Z. 2008: Pojednanie z lasem. W stulecie „argumentu florystycznego” w slawistycznych badaniach etnogenetycznych, nakładem autora, Kraków.
View on Google Scholar
Bajerowa I. 1957: Nazwy miejscowe typu Dębe, Orło, cz. I, „Onomastica” 3, z. 1, s. 1–42.
View on Google Scholar
Bańkowski A. 1972: Rzeczowniki zbiorowe od nazw drzew w toponimii polskiej, „Język Polski” LII, z. 4, s. 281–286.
View on Google Scholar
Bańkowski A. 1982: Zmiany morfemiczne w toponimii polskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
View on Google Scholar
Brugmann K. 1906, Grundriss der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen, Bd. 2, Teil 1, Karl J. Trübner, Strassburg.
View on Google Scholar
Czopek B. 1988: Nazwy miejscowe dawnej ziemi chełmskiej i bełskiej (w granicach dzisiejszego państwa polskiego), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
View on Google Scholar
Doroszewski W. 1955: Objaśnienia wyrazów i zwrotów, „Poradnik Językowy”, z. 10, s. 389–392.
View on Google Scholar
ESJP: A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
View on Google Scholar
ÈSSÂ: Ètimologičeskij slovar’ slavânskih âzykov, red. O.N. Trubačëv, vyp. 1–, Moskva 1974–.
View on Google Scholar
Furlan M. 2010: Porabskoslovensko óvca ‘osa’. Praslovanska sinonima *(v)osva : *(v)osa v slovenščini, „Slavia Centralis”, z. 1, s. 205–213.
View on Google Scholar
Gebauer J. 1970: Slovník staročeský, wyd. 2 (niezmienione), Academia, Praha.
View on Google Scholar
Habrajska G. 1995: Collectiva w języku polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
View on Google Scholar
Habrajska G., Witczak K.T. 1994: Słowiańskie kolektywa drzewne na -ьje i ich indoeuropejska geneza, „Rocznik Slawistyczny” XLIX, z. 1, s. 31–39.
View on Google Scholar
Habrajska G., Rychło M., Witczak K.T. 2020: Collective nouns denoting trees in the Scandinavian languages, „Scandinavian Philology”, vol. 18(2), s. 261–283.
View on Google Scholar
Janczulewicz P. 2020: Identyfikacja tematów na *-(j)ū w materiale polskim i słowiańskim, „LingVaria” XV, z. 1, s. 201–212.
View on Google Scholar
Kortlandt F. 1997: Baltic ē- and ī/jā-stems. „Baltistica” XXXII, z. 2, s. 157–163.
View on Google Scholar
KozPozn: S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych dzisiejszej archidyecezyi poznańskiej, t. 1–2, Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie, Poznań 1916.
View on Google Scholar
KozWschWlkp: S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, t. 1–2, Krajowy Instytut Wydawniczy, Poznań 1926–1928.
View on Google Scholar
Kreja B. 1988: Zagadnienie polskich kolektywnych nazw miejscowych typu Brzezie, Pustkowie, „Gdańskie Studia Językoznawcze” IV, s. 41–82.
View on Google Scholar
L: S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa 1807–1814.
View on Google Scholar
Loma A. 2002: Starosrpski toponim Byt i neka pitanja supstratnih ū-osnova, „Onomatološki prilozi” XV, s. 171–184.
View on Google Scholar
Loma A. 2013: Toponimija Banjske hrisovulje, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.
View on Google Scholar
Matasović R. 2005: Collectives in -ьje in Slavic, „Suvremena lingvistika” LIX–LX, s. 35–38.
View on Google Scholar
Miklosich F. 1875: Vergleichende Grammatik der slavischen Sprachen, Bd. 2, Wilhelm Braumüler, Wien.
View on Google Scholar
NMPol: Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak, t. 1–, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków 1996–.
View on Google Scholar
Olander T. 2015: Proto-Slavic inflectional morphology: a comparative handbook, Brill, Leiden–Boston.
View on Google Scholar
Orth J., Sládek F. 1870: Topograficko-statistický slovník Čech, Nakladatel kněhkupectví: I.L. Kober, Praha.
View on Google Scholar
Profous A. 1954–1957: Místní jména v Čechách: jejich vznik, původní význam a změny, t. 1–4, Nakladatelství Československé akademie věd, Praha.
View on Google Scholar
Rozwadowski J. 1915: Przyczynki do historycznej fonetyki języków słowiańskich, „Rocznik Slawistyczny” VII, s. 9–21.
View on Google Scholar
Rymut K. 1967: Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
View on Google Scholar
SEJP: F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1–5, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1952–1982.
View on Google Scholar
SP: Słownik prasłowiański, red. F. Sławski, t. 1–, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Kraków 1974–.
View on Google Scholar
SRÂ XI–XVII: Slovar’ russkogo âzyka XI–XVII vv., red. S.G. Barhudarov, t. 1–, Nauka, Moskva 1975–.
View on Google Scholar
SStp: Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–9, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków 1953–1987, t. 10–11, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków 1988–2002.
View on Google Scholar
StčS: Staročeský slovník, red. I. Němec, z. 1–26, Praha 1968–2008 (online: https://vokabular.ujc.cas.cz/hledani.aspx, dostęp: 19 kwietnia 2020).
View on Google Scholar
Stieber Z. 1979/2005: Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
View on Google Scholar
Šekli M. 2019: Izvor pridevnikov tipov bukov in lipov/češnjev v slovenščini, „Slavistična revija”, vol. 67(2), s. 281–289.
View on Google Scholar
Šul’hač V.P. 2001: Ojkonimiâ Volyni, Kyj, Kyïv.
View on Google Scholar
Taszycki W. 1935–1936: Kociewie i nazwy pokrewne, „Poradnik Językowy”, z. 8/9, s. 185–194.
View on Google Scholar
de Vaan M. 2008: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Brill, Leiden–Boston.
View on Google Scholar
Vaillant A. 1958, 1974: Grammaire comparée des langues slaves, t. 2, IAC–Editions Klincksieck, Paris.
View on Google Scholar
Vasil’ev V.L. 2012: Slavânskie toponimičeskie drevnosti Novgorodskoj zemli, Rukopisnye pamâtniki Drevnej Rusi, Moskva.
View on Google Scholar
Wolff A., Rzetelska-Feleszko E. 1982: Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
View on Google Scholar